Zomer 2021. Een paar dagen vakantie met uitzicht op de Groentemarkt van Brno ofwel Zelný Trh. Hier ben ik getuige van het ritme van een stadsplein.
Iedere ochtend in alle vroegte stallen marktkooplui hun verse waar uit. Hun parasols kleuren het verder grijze hardstenen plein. Net na de middag vertrekken de eerste kramen en daarbij horende parasols weer. Een café aan het plein begint met het opzetten van zijn terrasje. Ondertussen zit een familie op de rand van de fontein in het midden van het plein. De fontein staat op een kleine verhoging en biedt op deze manier ruimte om te zitten. Naarmate de middag vordert en er meer marktkramen verdwijnen, verschijnen kriskras over het plein strandstoelen (gefaciliteerd door de gemeente) waar gretig gebruik van gemaakt wordt. Mensen genieten hier van het leven op het plein. Taxichauffeurs zijn de enigen die het plein met een auto op mogen. De afwezigheid van het overige autoverkeer benadrukt op een bijzonder manier de rust van het plein. Onder de bomen die het plein omzomen zitten mensen in de schaduw, de kleurrijke markt is inmiddels helemaal verdwenen. De terrasjes aan de noordoostkant lopen vol en profiteren van de laatste avondzon. Als de avond valt nemen verliefde stelletjes plaats op de bankjes, die op een elegante manier één geheel vormen met de straatverlichting. Het plein zelf is dan nagenoeg leeg. De nacht valt en in de ochtend herhaalt bovenstaand ritueel zich op haast identieke wijze. Een ritueel dat heel prettig en natuurlijk aanvoelt.
Terug in Breda valt pas op hoe eentonig en monofunctioneel de binnenstad is geworden. Winkels en terrassen. Waar is de stedelijke ruimte voor ontmoeting? We lijken bang te zijn geworden van lege ruimte in de stad. Iedere vierkante meter van de Grote Markt moet worden benut. Boombakken, reclameuitingen, terrasjes, pijlen met looprichtingen, afvalbakken et cetera. Maar nergens een eenvoudige plek te vinden om rustig even te zitten. Een gastvrije stad?
Het plein is in 2015 heringericht naar een ontwerp van RAW (https://www.archiweb.cz/en/b/zelny-trh)