Onze gastspreker trapt af met een waarschuwing aan de 100 aanwezigen; Wie hier is voor een sneak-preview van de plannen van het ‘Koepel District’, heeft pech vanavond. Als ontwerper van het Koepel project kan David Gianotten niets vertellen over zijn project zolang dat niet openbaar kan worden gemaakt.
Woensdag 29 mei 2024 is het eerste BLAStcafé op onze ‘eigen stek’ in het atrium van Carré Chassé aan het Chasséveld, één van de locaties die de komende jaren transformeert om Breda te laten groeien. Centraal tussen de twee projectlocaties van het Office for Metropolitan Architecture (OMA); het Koepeldistrict van morgen en het Chasséterrein van 1995.
Als opwarmrondje weet moderator Mascha de Rooij binnen tien vragen boven water te krijgen dat David tweede partner is in het enorme bureau met kantoren over de hele wereld, doceert, over de hele wereld vliegt en zo’n beetje overal gewoond heeft waaronder in Breda, waar hij voetbalde bij Baronie en tenslotte waarom hij nog steeds moeilijk stil kan zitten.
Vanuit alle projecten en wereldwijze ervaringen belicht hij vanavond drie projecten die verwantschap hebben met Breda en die inspiratie bieden om Breda als Europese stad te laten ontwikkelen met behoud van zijn regionale kwaliteit.
1. Het Bajeskwartier, Amsterdam – ‘Hoe voeg je een ‘verboden gebied’ toe aan een stad met behoud van een eigen identiteit?’
Met het vrijkomen van de locatie van de Penitentiaire Inrichting Amsterdam Over-Amstel (Bijlmer Bajes) kwam er een enorme locatie beschikbaar voor nieuwe functies. Er zijn stevige ambities vastgesteld; het moet een plek worden voor iedereen, met maximale inzet op duurzaamheid en mobiliteit.
In de uitwerking zijn vanuit de gedachtegang van het metabolisme van het menselijk lichaam alle zeer diverse functies en onderdelen in elkaar gevlochten tot een wijk met nieuwe ‘oude’ waarden. Zo is de Oude-Bajes ‘Kalverstaat’ in de commerciële assen van het gebied terug te vinden.
Er is circulair gelabeld en geoogst om 98% van alle oude bouwdelen te hergebruiken inclusief een aantal complete gebouwen om bestaande snijpunten op assen te markeren. En er worden bij de uitwerking van het masterplan steevast juist ook veel jonge ontwerpers betrokken om nieuwe ideeën een plek te geven.
2. Australië, Perth – ‘Regionaal is speciaal’
Perth, een stad van 1.9 miljoen inwoners aan de westkust van Australië die -flink uitgezoomd- verrassend centraal ligt op wereldniveau. Deze stad kenmerkt zich door een zeer diverse bevolkingsopbouw, ook de oorspronkelijke bewoners waren in veel verschillende stammen verdeeld.
Met de vraag voor een nieuw ‘New Museum for Western Australia’ op een historische plot komt de vraag ‘Wat is cultuurbehoud?’ en ‘Waar ontleen jij je identiteit aan?’ centraal te staan. Alle inwoners werden daarbij bevraagd als stakeholders.
Het antwoordt werd gevonden door in één doorgaande logistieke lijn alle gebouwen als parels aan elkaar te rijgen en door overkluizingen ook overdekte centrale ruimten te laten staan waar de stad elkaar kan treffen voor muziek, schaduw en al wat zich voordoet.
Het ontwikkelde stakeholder-engagement is bij dit project volledig omarmd en wordt als norm gesteld voor nieuwe Australische projecten. Het gebouw laat zien hoe je een historisch gebouw met een moderne toevoeging kan laten samengaan.
3. Bali – ‘Droom groot en bepaal op basis daarvan je eigen koers’
Een Balinees die na jaren terugkeerde aan zijn eigen kust en zich niet meer herkende in zijn land; het toerisme had alle grond en strand geclaimd en er bergen afval voor teruggebracht.
Zonder budget maar met een hele grote droom om de lokale kracht terug te vinden wordt deze opdracht verkend. Een resort rond een centraal plein voor culturele evenementen dat voor iedereen toegankelijk is, niet alleen de hotelgasten. Gebouwd met lokale producten, waaronder strandzand, kokos maar ook veel afvalstromen als grondstof. Voor een betere toekomst; met een plant-based restaurant en aangelegde watertappunten om met één waterfles toe te kunnen.
En er wordt een kantelpunt bereikt met deze ambitie. Investeerders worden gevonden, een locatie wordt aangekocht en het resort nieuwe stijl komt wordt gerealiseerd. De social media draagt het initiatief verder uit en inmiddels zijn de prijzen voor ‘most sustainable hotel in the world’ en ‘een van de 50 beste hotels in de wereld’ in ontvangst genomen. Tot slot reikt de droom nog verder met de uitnodiging vanuit Singapore mee te werken in landelijk beleid ‘a journey to zero waste’ met minstens dezelfde ambitie.
In dialoog
In het tweede deel van de avond sloot Bas van Rijsbergen, directeur stedelijke ontwikkeling van de gemeente Breda aan om met het publiek en David Gianotten het gesprek aan te gaan over de groeiambities van Breda, dit aan de hand van stellingen op rode en groene kaarten. Breda werkt aan vier grote stedelijke gebiedsontwikkelingen (’t Zoet, Gasthuisvelden, Chasséveld en Bavel).
Uit het gesprek blijkt dat het publiek met een zeker optimisme meegaat met de groeiambities van de gemeente en met de schaalsprong die de stad doormaakt. Echter de stellingen die grootschaligheid, iconische torens en het instellen van een stadsbouwmeester suggereren werden door zowel het publiek als door David en Bas genuanceerd. Benadrukt werd dat Breda weliswaar fors groeit maar tegelijkertijd ook haar eigenheid moet behouden en koesteren. De groei van de stad wordt gedragen, maar mag niet ten koste gaan van de kwaliteit en eigenheid van de stad. De drie benaderingen die David Gianotten in zijn presentatie aan ons meegaf kunnen hierbij een rol spelen en zetten hopelijk aan tot denken.
Foto: © 2024 Gaby Ermstrang Fotografie