Maastricht biedt interessante casestudies om actuele Bredase ontwikkelingen aan te spiegelen, zoals de ondertunneling van de noordelijke rondweg en de aanpak van transformatiegebieden. Op 15 oktober vertrok daarom vanaf het parkeerterrein aan de Gasthuisvelden een touringcar naar deze Limburgse stad voor een bezoek aan de Groene Loper en het Sphinxkwartier. Anders dan voorgaande jaren is ervoor gekozen de excursie niet voor bewoners maar voor onze relaties te organiseren. In de bus zaten, naast leden van BLASt, onze sponsoren, de vrienden van BLASt en leden van de raad van advies, bij elkaar zo’n twintig personen.
De bezochte locaties waren uitgekozen omdat ze raakvlakken hebben met Bredase ontwikkelingen. De Groene Loper is inspiratiebron voor de geplande ondertunneling van de noordelijke rondweg en Verbeter Breda. Het Sphinxterrein is de transformatie van een voormalig fabriekscomplex voor keramiek naar een woongebied, met het industrieel verleden als inspiratiebron.
Groene Loper
Na bezoek aan de centraal aan de Groene Loper gelegen Restobar Mama leidde architectuurhistoricus Servé Minis ons rond over de promenade die aangelegd is op de tunnel van rijksweg A2. Het slimme van de Maastrichtse aanpak is dat de opgave voor de ondertunneling van de A2 is aangegrepen om de stadsdelen die de rijksweg decennia scheidde, te verbinden, gecombineerd met een gebiedsontwikkeling langs het tracé en de aanleg van de groene promenade als centrale ontmoetingsplek. Dit maakt dat er een nieuw, langgerekt stadsdeel bij is gekomen als schakel tussen beide stadsdelen.
Architectonisch valt er veel te beleven langs de Groene Loper, de gebouwde kwaliteit van de nieuwe woningen is hoog. Onder supervisie van bureau West 8 zijn mooie oplossingen bedacht om de individuele woningen een gezicht te geven aan de promenade, de appartementengebouwen zijn op haast ambachtelijke wijze gedetailleerd. Maar je vindt er ook fraaie oudere gebouwen zoals de Lourdeskerk, van de in Breda bekende architect Peutz, en de Gemeenteflat, wederopbouwarchitectuur van Frans Dingemans. De menging van oud en nieuw werkt een snelle acceptatie van deze gebiedsontwikkeling in de hand.
Om te concluderen dat het plan erin slaagt de stadsdelen die door de A2 waren gescheiden te verbinden, is het nog te vroeg, zo’n vraag kan pas na jaren of zelfs decennia goed worden beantwoord. Niettemin is te zien dat de centraal gelegen promenade nu al veel bezoekers trekt en voor levendigheid zorgt. Dat geeft hoop voor de toekomst van deze plek.
Sphinxkwartier
Aan de noordwestkant van Maastricht, op de linkeroever van de Maas, ligt het Sphinxterrein. René Brouwer van Bureau Europa, platform voor architectuur en design, verzorgde hier de rondleiding. De route ging in eerste instantie met een grote boog om het Sphinxkwartier heen, langs het Bassin, de Maastrichtse binnenhaven; de Havenkom; het Dibbetspark en de Maastrichtse vestingwerken in het Frontenpark. Pas in tweede instantie bezochten we de nieuwbouw op het Sphinxkwartier. Deze route biedt een schat aan informatie over de stadsgeschiedenis en hoe dit stadsdeel door de eeuwen heen is geëvolueerd binnen de grenzen van de vestingwerken en die van de Maas. De geschiedenis van de plek ligt er voor het oprapen en biedt een schat aan aanknopingspunten voor nieuwe ontwikkelingen.
Op het Sphinxkwartier zelf zijn nu kloeke woongebouwen in aanbouw en ook al gedeeltelijk in gebruik. Ze vormen mooie toevoegingen aan het terrein dat het imposante witte Eiffelgebouw van de Sphinxfabriek als ankerpunt heeft. Bovenop dit gebouw is een panoramaplek die uitziet over het terrein. Een uitstapje is er naar een wooncomplex van Charles Vandenhove, bekend van de Poort van Breda. Ook het Sphinxkwartier moet je later weer opzoeken om de resultaten en effecten van deze stadstransformatie goed te kunnen doorgronden. Voor de groep was het niettemin een inspirerend afsluiting van deze geslaagde excursie.