Op zaterdag 11 oktober organiseerde BLASt haar jaarlijkse excursie voor vrienden en partners. De dag stond in het teken van hoogstedelijke wooncultuur, met als bestemming Amsterdam. Aanleiding was de nieuwe Woonvisie Breda 2024–2040, waarin de stad haar ambities uitspreekt om te groeien in dichtheid én kwaliteit. Op de heenweg in de bus vulden de deelnemers een Mentimeter-enquête in. Daaruit bleek dat de verwachtingen hooggespannen waren.
Leren van Amsterdam
Samen met architecten Ruben Visser (Studioninedots, ontwerper van Blossem in Breda) en Thijs van Bijsterveldt (Shift Architecture Urbanism, ontwerper van 5TRACKS in Breda) werden toonaangevende projecten in Amsterdam bezocht. Ter plekke ging de groep in gesprek over de verschillende aspecten van hoogstedelijkheid. Na aankomst in Amsterdam-Noord verplaatsten de deelnemers — voor het merendeel ontwerpers en geïnteresseerde Bredanaars, en ook enkele ontwikkelaars en beleidsmakers — zich te voet en per huurfiets langs de diverse locaties.
Cityplot Buiksloterham – Ontwerp: Studioninedots en DELVA | Opdrachtgevers: De Alliantie en Synchroon
550 woningen en 4.000 m² werk- en horecaruimte
Cityplot Buiksloterham werd tijdens de financiële crisis geïnitieerd als een flexibele vorm van gebiedsontwikkeling. Het project heeft geen rigide masterplan maar vormt een raamwerk van kavels (100×100 meter) waarin ruimte is voor zelfbouw, sociale woningbouw, werken en collectieve initiatieven. De robuuste plotmaat blijkt de sleutel tot diversiteit en flexibiliteit. Cityplot is daarmee geen plan met een eindbeeld, maar een structuur die verandering toelaat.
Tijdens de terugreis noemden veel deelnemers dit project inspirerend voorbeeld voor de ontwikkeling van ’t Zoet in Breda.
Schoonschip – Architect: Space & Matter e.a. | Opdrachtgever: particulier initiatief
46 huishoudens op 30 arken
Schoonschip is een drijvende, ecologische wijk die volledig door bewoners is geïnitieerd. Het project is een mooi voorbeeld van duurzaam en collectief wonen en laat zien hoe idealisme en ontwerp kunnen samenvallen.
De Vrije Kade – Architect: Some Architects | Opdrachtgever: AHAM Vastgoed
108 woningen
Een autovrije woonwijk waar een industriële loods is hergebruikt als parkeergarage. Een voorbeeld van hoe adaptief hergebruik stedelijke verdichting kan ondersteunen.
De Jakoba – Architect: Studioninedots | Opdrachtgever: Ymere
135 sociale huurwoningen
In Overhoeks toont De Jakoba dat ook sociale woningbouw verfijnd en karaktervol kan zijn. Door een slimme prefab-aanpak en zachte gevelvormen heeft het gebouw een tactiele uitstraling.
Houthavens – Stedenbouw: Ton Schaap/Sjoerd Soeters | Opdrachtgever: Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam
2.700 woningen + diverse voorzieningen
Het gebied van circa 30 hectare werd oorspronkelijk gebouwd voor de verwerking van hout en heeft jarenlang een industriële rol vervuld. Nu is het getransformeerd tot woon- werkgebied. Het plan bestaat uit zeven autovrije schiereilanden. De verschillende eilanden bieden een grote diversiteit aan woonmilieus.
Het Schip – Ontwerp: Michel de Klerk (1921) | Opdrachtgever: Woningbouwvereniging Eigen Haard
circa 100 woningen
Het icoon van de Amsterdamse School en de idealen van de volkshuisvesting. Nog altijd in gebruik als sociale woningbouw, met sinds 2014 een museumfunctie.
Spaarnedammerhart – Architecten: Korth Tielens en Marcel Lok | Landschap: DS landschapsarchitecten | Opdrachtgevers: Heijmans Vastgoed / Eigen Haard
26 sociale huur-, 18 vrije sectorhuur- en 36 koopwoningen
Een nieuw stedelijk binnenhof in de Amsterdamse School-wijk, zorgvuldig verweven met de bestaande structuur. De poorten rond het groene hof sluiten aan op de informele routes van de buurt. Het ontwerp is rijk gedetailleerd, met en kunsttoepassingen in baksteen. Bestaande grote bomen zijn behouden en hergegroepeerd. Spaarnedammerhart toont hoe zorgvuldige architectuur en collectieve buitenruimte samen leefkwaliteit kunnen toevoegen in een sterk verdichte stad.
Domūs Living – Architect: Shift Architecture | Landschap: Flux Landscape | Opdrachtgever: Synchroon
235 micro-appartementen (huur)
Domūs Living biedt een eigentijds antwoord op de veranderende stedelijke woonbehoefte. Kleine appartementen met slimme indelingen en opvallende bedstedes worden hier gecompenseerd met collectieve voorzieningen zoals een gezamenlijke huiskamer, een kookstudio en een dakterras. Het concept stelt vragen over schaal en draagvlak: is er in Breda voldoende kritische massa voor dit type stedelijk woonconcept? Tegelijk laat het project zien hoe compact en gemeenschappelijk wonen een realistisch toekomstperspectief kan zijn.
Stories – Architect: Olaf Gipser | Opdrachtgever: Bouwgroep BSH20A
29 appartementen (CPO) + 6 commerciële ruimtes
Het gebouw bestaat uit een hybride constructie van hout en beton, waarbij de toren van tien verdiepingen is gemaakt van kruislaaghout (CLT) op een betonnen plint. Het ontwerp is het resultaat van samenwerking tussen de toekomstige bewoners, de architect, de aannemer en adviseurs. Stories is een voorbeeld van een collectief zelfbouwproject (CPO) met maximaal gebruik van hout (bio-based materiaal) in woningbouw.
Mentimeter
Na afloop werd in de bus opnieuw de Mentimeter ingevuld. De uitkomst was eenduidig: woonomgeving en openbare ruimte hebben bij de deelnemers de hoogste prioriteit. Daarnaast dient de nadruk te liggen op kwaliteit, samenleven en menselijke schaal.
De excursie bevestigt dat de discussie in Breda niet zozeer over hoogte, maar over stedelijkheid moet gaan. Over hoe we een compacte, groene en inclusieve stad kunnen maken die uitnodigt tot ontmoeting, met alledaagse voorzieningen in de buurt. Leven in de verdichte stad of in een hoogstedelijk gebouw kan het verschil maken tussen woonconsument zijn zonder betrokkenheid of binding of onderdeel zijn van een gemeenschap.
De excursie werd bijgewoond door 33 deelnemers.